20 vragen over liesblessures
1. Wat is een liesblessure eigenlijk?
Alle klachten in de liesstreek
vallen in principe onder de noemer liesblessure. Bijvoorbeeld ook de irritatie, of erger dan dat, van de band tussen de beide
schaambeenderen na zwangerschap, beknelde zenuwen of ontstekingen vallen hier onder. Deze blijven hier buiten beschouwing.
Gezien de veelheid aan mogelijkheden zal de diagnose altijd door een arts moeten worden gesteld.
2. Is een liesblessure hetzelfde als een liesbreuk?
Neen, absoluut niet. Een liesbreuk is een zwakke plek in de buikwand. Hierdoor kan, door druk van binnenuit bijvoorbeeld bij het
tillen van zware dingen, een uitstulping ontstaan. Dit valt niet te trainen en zal, indien er veel hinder van wordt ondervonden,
operatief worden gerepareerd door onderhuids een verstevigingsmatje aan te leggen.
3. Waar hebben sporters het dan altijd over?
Wat bij sporters met een liesblessure wordt bedoeld is een overbelasting, verrekking of scheuring van de spieren aan de
binnenkant van het bovenbeen (adductoren, met name de m. adductor longus). De blessure zit meestal in de overgang van de
spier naar de pees of bij de aanhechting van de pees aan het schaambeen (adductorentendinitis).
De klachten in de spier komen vaak door een verkeerde beweging terwijl de aanhechtingsproblemen vaak langdurige
overbelasting als oorzaak hebben.
4. Waar doet het dan pijn?
Er is meestal sprake van een scherpe pijn in de lies of de spieren aan de binnenzijde van het bovenbeen. Ook is het pijnlijk als je
drukt op de spier en het schaambeen. De pijn kan naar de buik uitstralen.
Als je beide benen tegen elkaar aandrukt zal de pijn heviger worden omdat dan de geblesseerde spier aan het werk wordt gezet.
Vaak is er ook een zwelling of blauwe plek zichtbaar.
5. Hoe ernstig is een liesblessure?
Dat hangt af van welke graad er sprake is. In ieder geval mag je hem niet negeren en zal je maatregelen moeten nemen.
6. Hoezo graden?
Bij een 1e graad liesblessure is er sprake van een irritatie / verrekking (er is nog geen scheuring waarneembaar) en het
krachtverlies is minimaal. Je hebt klachten de dag na sportbeoefening en/of aan het begin van de warming-up. Je bent dan
gewaarschuwd en kunt erger voorkomen.
Bij de 2e graad is er sprake van een spierscheuring. Hierbij zijn duidelijk vezels gescheurd en er is sprake van fors krachtverlies.
Bij graad 3 is er sprake van een totale ruptuur. Hierbij is direct operatief ingrijpen noodzakelijk. Gelukkig komt deze heftige vorm
niet vaak voor.
Soms zie je een verdeling in vier graden.
7. Kan iedereen deze blessure krijgen?
Ja, iedereen die in de winter buiten komt en loopt te glibberen door de gladheid kan de blessure krijgen. Het risico dat je in een
onbedoelde spagaat gaat, en dat probeert te voorkomen, kan voldoende overbelasting zijn om een liesblessure op te lopen.
Sportief gezien zijn er ook vele kandidaten.
Allereerst turnsters bij het optrainen naar de, wel bedoelde, spagaat. Daarnaast tennissers die op de baan van links naar rechts
(en terug) rennen. Die glijden vaak wijdbeens over het gravel. Bovendien zijn voetballers (goede) kandidaten omdat ze vaak
draaien en kappen en veel met de binnenkant van de voet de bal bespelen (overbelasting). Als bovendien tijdens het schot de
voet geblokkeerd wordt, door een tegenstander of de grond, is het risico van een scheuring relatief groot.
Ook lange afstandslopers kunnen gemakkelijk overbelastingsklachten van de aanhechting van de adductoren krijgen. De
aanhechtingen van de adductoren zijn dan geïrriteerd.
8. Zijn er nog bepaalde risicofactoren die een rol kunnen spelen?
Mensen met korte spieren, houdingsafwijking in de wervelkolom/bekken of beenlengteverschil hebben een hoger risico. Ook een
onvoldoende warming-up kan problemen geven.
9. Zijn dit alle persoonsgebonden factoren?
Een heel belangrijke factor is het trainings- en wedstrijdniveau van de sporter. Zodra je meer van je lichaam eist dan je
lichamelijke conditie aan kan loop je een extra risico. Ook vermoeidheid, en daardoor concentratieverlies, verhogen het risico van
ongecontroleerde bewegingen en dus ook van dit soort blessures. Vooral voor de ontsteking van de pees aan het schaambeen
geldt dat veelvuldig repeterende bewegingen de overbelasting kunnen veroorzaken.
10. Welke overige factoren zijn er nog meer?
Vaak spelen verkeerde schoenen of een verkeerde (te gladde) ondergrond een rol bij het ontstaan.
Daarnaast is het bij koud weer belangrijk de warming-up in trainingsbroek te doen om de spieren maximaal warm te houden.
11. Als ik klachten krijg wat kan ik dan als eerste hulp doen?
Als eerste hulp kan je:
· Koelen door ijs (cold-pack) op de zere plek te leggen en dit tien tot vijftien minuten te laten liggen. Dit kan je elk uur herhalen.
Bescherm de huid en genitaliën door een dun doekje tussen het ijs en de huid te leggen. Daarmee voorkom je bevriezing.
· Een drukverband aanleggen. Door de externe druk kan je een deel van de onderhuidse bloeding voorkomen. Dit lukt alleen bij
een blessure in de spierbuik.
· Stoppen met sporten en de spieren ontzien. Het kan nodig zijn om extra steun te zoeken en met krukken te gaan lopen.
Bij twijfel is het verstandig om direct een (sport)arts te bezoeken.
12. Wat kan ik daarna doen?
Bij graad 1 kan na één of twee weken weer voorzichtig belast worden. Als na twee weken de klachten nog bestaan, ga dan zeker
naar de huisarts of een Sport Medisch Adviescentrum (SMA).
Blessures en ontstekingen bij de peesaanhechting hebben vaak langer nodig. Met een beetje pech ben je dan al gauw 6 tot 8
weken verder. Blijf bij het belasten altijd binnen de pijngrens.
Bij 2e en 3e graad is een bezoek aan de arts of specialist gewenst.
13. Hoe kan ik de belasting het beste opbouwen?
Als eerste kan je beginnen met lichte oefeningen zoals voorzichtig steunen op het geblesseerde been.
Als dat pijnvrij kan, is fietsen een goede start om de doorbloeding te verbeteren en herstel te bevorderen.
14. Volgens mij gaat mijn conditie niet snel vooruit met dit advies. Is er een beter alternatief?
Neen. Helaas zal je moeten kiezen tussen conditieverbetering en herstel. Wel is het zo dat je in een fitnesscentrum natuurlijk de
rest van je lichaam kan trainen als je maar zorgt dat de adductoren buiten gebruik blijven.
15. Is minder trainen afdoende om te herstellen?
Om te herstellen wel. Fysiotherapie (massage) en sauna kunnen het herstel mogelijk bespoedigen. Om herhaling te voorkomen
zal de achterliggende oorzaak moeten worden weggenomen. De spieren zullen na herstel weer op lengte en kracht moeten
worden gebracht.
16. Hoe rek ik die spieren?
Het makkelijkst gaat het door wijdbeens te gaan staan, beide voeten plat op de grond en tenen recht naar voren, en naar één
kant “over te hellen”. De romp blijft hierbij rechtop. Het been waar je gewicht op steunt kan je dan voorzichtig buigen. Je voelt
dan de rek in de adductoren van het andere been toenemen. Als je dat enkele keren 20 seconden herhaalt hebt kan de andere
kant gerekt worden. In ieder geval niet veren en zorg voor een stroeve ondergrond. Want als je wegglijdt worden de klachten
zeker niet minder. Blijf bij het rekken altijd binnen de pijngrens.
17. Zijn dit alle spieren die ik moet rekken?
Neen, bij 16) staat de belangrijkste oefening voor de lange adductor. Er is echter ook een “korte versie” van die spier (m.
adductor brevis). Die kan je rekken door op de grond te gaan zitten en de voetzolen tegen elkaar aan te plaatsen. De romp recht
omhoog houden en de knieën rustig naar de grond laten zakken. Als extra gewicht kan je de ellebogen op je knieën laten rusten.
Ook hierbij weer niet veren, enkele keren herhalen en binnen de pijngrens blijven.
18. Hoe kan ik de spieren weer op kracht brengen?
Dat gaat heel gemakkelijk. Elke beweging waarbij de knieën met kracht naar elkaar toe worden bewogen is effectief. Zelfs op
kantoor of in de klas kan je, zonder dat iemand het merkt, doortrainen. Gewoon een boek tussen de knieën en duwen maar. Teveel
fanatisme levert wel weer een overbelastingsrisico op. Ook krachtoefeningen waarbij een stevig elastiek, dynaband of
binnenband van een fiets als weerstand worden gebruikt zijn prima. In het fitnesscentrum kunnen natuurlijk ook diverse
oefeningen worden gedaan.
Als je toch bezig bent kan het zeker geen kwaad om ook de buikspieren een kwaliteitsslag te laten maken.
19. Kan ik nog aanvullende maatregelen nemen als ik weer ga sporten?
Ja, behalve een goede warming-up en rustig beginnen kan het verstandig zijn om je de eerste wedstrijden of trainingen
preventief te laten tapen. Zorg ook dat er voldoende beschermende kleding is zodat de spieren niet afkoelen.
20. Nu weet ik hoe ik er aan kom en hoe ik er weer vanaf kan komen. Kan ik ook voorkomen dat het zover komt?
Doe vooral een goede warming-up met voldoende rekoefeningen.
En: Luister naar je lichaam, dat is je beste adviseur.